درس هاي عاشورا - مقالات عاشورايي

درس هاي عاشورا

فداكاري در راه مكتب

امام حسين عليه السلام با عمل خود به انسان هاي مؤمن آموخت هنگامي كه اساس مكتب با خطر مواجه مي شود، بايد در راه حفظ آن از هيچ گونه فداكاري دريغ نورزند. امام حسين عليه السلام وقتي ديد زمام جامعه اسلامي به دست فردي مثل يزيد افتاده است كه به صورت علني احكام الهي را زير پا مي گذارد قيام كرد و مردم را هم براي مبارزه با يزيد فرا خواند و در اين راه از جان و مال و فرزندان و يارانش گذشت و اجازه نداد كه مرد فاسقي چون يزيد احكام الهي را پايمال سازد و فرمود: «اي شمشيرها، اگر دين محمّد صلي الله عليه و آله وسلم جز با قتل من حفظ نمي شود، مرا در بر گيريد». بدين ترتيب عمل آن حضرت الگويي شد براي تمام انسان هاي مومن كه در مواقع به خطر افتادن ارزش هاي الهي با سرمشق گرفتن از عمل كرد امام حسين عليه السلام در برابر طاغوت ها قيام كرده، جلو تعدي آنها را بگيرند و از اين طريق ارزش هاي ديني را در طول قرون متمادي از خطرها حفظ كنند.

آزاده زندگي كردن

يكي از درس هاي مهم نهضت عاشورا براي همه انسان ها اين بود كه صرف نظر از هر عقيده اي كه دارند، سعي كنند در زندگي آزاده باشند و تن به هيچ گونه خواري ندهند و تسليم ستم هيچ ستمگري نشوند. آري، آن هنگام كه مرد ستمگري چون يزيد او را به بيعت با خود فرا خواند، در جواب او فرمود: «هرگز دست ذلّت به شما نمي دهم و هم چون برده ها تسليم شما نمي شوم» و بارها جمله «مَوتٌ في عزٍّ خيرٌ مِن حياةٍ في ذُلٍّ؛ مرگ با عزت بهتر از زندگي ذليلانه است»، را بر زبان جاري ساخته، انسان ها رابه آزادگي دعوت كرد. در كربلا وقتي آن حضرت را بين مرگ و بيعت با ستمگري چون يزيد مخيّر ساختند، فرمودند: «اين گروه ستم پيشه مرا به انتخاب يكي از دو چيز يعني جنگ و پذيرش ذلت مجبور كردند. امّا محال است كه من به ذلّت تن دهم».

لطفا براي ادامه ، روي ادامه مطلب كليك كنيد!!!!!

درس هاي عاشورا

فداكاري در راه مكتب

امام حسين عليه السلام با عمل خود به انسان هاي مؤمن آموخت هنگامي كه اساس مكتب با خطر مواجه مي شود، بايد در راه حفظ آن از هيچ گونه فداكاري دريغ نورزند. امام حسين عليه السلام وقتي ديد زمام جامعه اسلامي به دست فردي مثل يزيد افتاده است كه به صورت علني احكام الهي را زير پا مي گذارد قيام كرد و مردم را هم براي مبارزه با يزيد فرا خواند و در اين راه از جان و مال و فرزندان و يارانش گذشت و اجازه نداد كه مرد فاسقي چون يزيد احكام الهي را پايمال سازد و فرمود: «اي شمشيرها، اگر دين محمّد صلي الله عليه و آله وسلم جز با قتل من حفظ نمي شود، مرا در بر گيريد». بدين ترتيب عمل آن حضرت الگويي شد براي تمام انسان هاي مومن كه در مواقع به خطر افتادن ارزش هاي الهي با سرمشق گرفتن از عمل كرد امام حسين عليه السلام در برابر طاغوت ها قيام كرده، جلو تعدي آنها را بگيرند و از اين طريق ارزش هاي ديني را در طول قرون متمادي از خطرها حفظ كنند.

آزاده زندگي كردن

يكي از درس هاي مهم نهضت عاشورا براي همه انسان ها اين بود كه صرف نظر از هر عقيده اي كه دارند، سعي كنند در زندگي آزاده باشند و تن به هيچ گونه خواري ندهند و تسليم ستم هيچ ستمگري نشوند. آري، آن هنگام كه مرد ستمگري چون يزيد او را به بيعت با خود فرا خواند، در جواب او فرمود: «هرگز دست ذلّت به شما نمي دهم و هم چون برده ها تسليم شما نمي شوم» و بارها جمله «مَوتٌ في عزٍّ خيرٌ مِن حياةٍ في ذُلٍّ؛ مرگ با عزت بهتر از زندگي ذليلانه است»، را بر زبان جاري ساخته، انسان ها رابه آزادگي دعوت كرد. در كربلا وقتي آن حضرت را بين مرگ و بيعت با ستمگري چون يزيد مخيّر ساختند، فرمودند: «اين گروه ستم پيشه مرا به انتخاب يكي از دو چيز يعني جنگ و پذيرش ذلت مجبور كردند. امّا محال است كه من به ذلّت تن دهم».

لزوم احياي امر به معروف و نهي از منكر

امام حسين عليه السلام ضمن تبيين اين حقيقت كه حاكميّت يزيد بزرگ ترين منكر اجتماعي است و در چنين اوضاعي وظيفه انسان آزاده و با تقوا امر به معروف و نهي از منكر است، در نامه اي كه به افراد سرشناس كوفه فرستادند اين سخن پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم را گوش زد كردند كه مي فرمايند: «هر مسلماني سلطان ستمگري را ببيند كه حرام خدا را حلال مي شمارد و پيمان الهي را در هم مي شكند و با سنّت رسول خدا مخالفت مي كند و در برابر چنين سلطاني با عمل يا گفتار مخالفت نكند، بر خداوند سزاوار است كه چنين كسي را داخل آتش جهنم سازد». حضرت در ادامه فرمودند: «آگاه باشيد به درستي كه اينان (يزيديان) پيروي از خدا را ترك و تبعيّت از شيطان را بر خود واجب كرده اند. فساد را رواج داده، حدود الهي را تعطيل كرده اند... حلال را حرام و اوامر و نواهي الهي را دگرگون كرده اند. من سزاوارترين شخصي هستم كه به اين اوضاع اعتراض كنم...». و در وصيّتي كه به برادرشان محمد حنفيه نوشته اند تصريح دارند: «من براي خودخواهي يا خوشگذراني و فساد قيام نكرده ام؛ بلكه مي خواهم امر به معروف و نهي از منكر كنم و سيره جدم و راه و روش پدرم را احيا كنم». بر اين اساس يكي از درس هاي مهمّ عاشورا ضرورت احياي دو تكليف بزرگ الهي، يعني امر به معروف و نهي از منكر، است.

بردباري

در جاي جاي حماسه عاشورا شكيبايي در رفتارها و گفتارهاي حماسه آفرينان عاشورا به چشم مي خورد. امام حسين عليه السلام وقتي از مكه عازم عراق مي شدند در ضمن خطبه اي فرمودند: «رضاي الهي رضايت ما اهل بيت است. بر امتحان ها و بلاهاي او صبر مي كنيم، او نيز پاداش صابران را به ما عطا مي كند» و در يكي از منازل بين راه به همراهانشان فرمودند: «اي مردم هر كدام از شما تحمّل تيزي شمشير و ضربت نيزه ها را دارد با ما بماند وگرنه برگردد» و در طول اين سفر هم خود امام حسين عليه السلام و هم ياران باوفايش در مقابل تمام حوادثِ تلخ شكيبايي را پيشه خود ساختند و به همه انسان در طول تاريخ درس بردباري در راه هدف آموختند. امام حسين در روز عاشورا در اوج نبرد با دشمن به ياران خود فرمودند: «اي بزرگ زادگان و آزادمردان، بردباري را پيشه خود سازيد. مرگ پلي است كه شما را از سختي ها به سوي بهشت و نعمت هاي ابدي عبور مي دهد».

وفاداري

وفا و عمل به پيمان و ايستادگي بر سر عهد از ويژگي هاي امام حسين عليه السلام و اصحاب وفادار آن حضرت است. آن حضرت شب عاشورا در توصيف اصحاب خود فرمودند: «هيچ اصحابي وفادارتر و صادق تر از ياران خود نمي شناسم» در توصيف وفاداري خود آن حضرت در زيارت نامه ايشان مي خوانيم: «اَشْهدُ انّكَ قد... وَفَيْتَ و اَوفَيتَ؛ شهادت مي دهم كه تو به عهدي كه با خداوند بسته بودي وفا كردي». يكي از صحنه هاي بزرگ تجلي وفاداري ياران امام حسين عليه السلام برخورد حضرت ابوالفضل عليه السلام با امان نامه اي است كه شمر براي آن حضرت و برادرانش آورد. ايشان با ردّ آن مي گويد: «من هرگز از دينم دست بر نمي دارم و تا جان در بدن دارم از امام و پيشوايم حسين حمايت مي كنم». لذا در زيارت نامه اش وارد شده: «شهادت مي دهم كه تو به بيعتي كه با امام حسين عليه السلام بسته بودي وفا كردي و دعوتش را اجابت نمودي و از دستوراتش اطاعت كردي».

پايبندي به نماز

از جمله درس هاي مهمّ نهضت عاشورا لزوم پايبندي به نماز و پاسداري از آن است. امام حسين عليه السلام به مسئله اقامه نماز و ترويج فرهنگ آن اهتمام زيادي مي فرمودند. در عصر تاسوعا وقتي لشكر عمر سعد تصميم گرفت كه جنگ با امام حسين عليه السلام را آغاز كند، آن حضرت برادرش حضرت ابوالفضل را مأمور ساخت تا از دشمن يك شب مهلت بگيرد و علّت درخواست مهلت را اين گونه بيان فرمود: «امشب را به ما مهلت دهند تا به نماز و دعا و استغفار مشغول شويم؛ زيرا خدا مي داند كه من نماز و دعا و قرآن را دوست مي دارم».

ظهر عاشورا وقتي عمرو بن كعب به حضرت عرض كرد: هنگام نماز است، امام عليه السلام فرمود: «نماز را به ياد ما انداختي، خداوند تو را از جمله نمازگزاراني كه به ياد خدايند قرار دهد. از دشمن بخواهيد دست از جنگ بردارد تا نماز به جاي آوريم».

نترسيدن از مرگ

امام حسين عليه السلام در روزگاري كه ارزش هاي اصيل اسلامي نظير شهادت طلبي، در نتيجه حاكميّت يزيديان به فراموشي سپرده مي شد، آنها را از نو در جامعه زنده كردند و عشق به شهادت را به مانند فرهنگي حيات بخش در نهاد انسان هاي مؤمن و آزاد جانشين ترس از مرگ ساختند.

نقل شده است وقتي در شب عاشورا امام حسين عليه السلام به اصحاب و برادران و فرزندان خود فرمودند: «فردا همه شما كشته خواهيد شد»، قاسم بن حسن عليه السلام ـ كه جوان كم سن و سالي بودند ـ نگران بودند كه نكند فيض بزرگ شهادت به لحاظ كمي سن شامل حال او نشود. لذا از آن حضرت سؤال كرد حتي من هم؟ امام حسين عليه السلام براي امتحان از حضرت قاسم پرسيدند: «مرگ را چگونه مي بيني؟» اين نوجوان پاك سرشت در جواب فرمودند: «مرگ در ذائقه من شيرين تر از عسل است».

جوان مردي و فرزانگي

در تمام صحنه هاي نهضت عاشورا و نيز در رفتار امام حسين عليه السلام صداقت و جوان مردي موج مي زند. نمونه بارز آن برخورد امام با حر و سپاهيان اوست. در مسير كربلا در منطقه «شراف» وقتي حرّ با لشكريانش جلو كاروان امام حسين عليه السلام را گرفت، با وجود اين كه لشكريان حرّ جان او و اصحابش را تهديد مي كردند، وقتي امام حسين احساس كردند كه آنها تشنه اند به همراهان خود دستور دادند همه آنها را سيراب كنند؛ حتي آن حضرت با دست خود مشك آب را در دهان بعضي از سربازان حرّ قرار مي دادند.

ادب و بزرگواري

از درس هاي مهمّ و ماندگار عاشورا ادب و بزرگواري است كه در رفتار تك تك همراهان امام حسين عليه السلام در طول اين سفر به چشم مي خورد؛ براي مثال وقتي حرّ متوجّه كار نادرست خود شد، با ادب وصف ناپذيري به خدمت امام عليه السلام رسيد و از آن حضرت طلب گذشت كرد. هم چنين در گفتار حضرت عباس عليه السلام مي بينيم كه ايشان همواره از امام حسين عليه السلام كه برادرشان بود با عنوان «سيّدي و مولاي» ياد مي كرد. هم چنين وقتي رفتار حضرت زينب عليه السلام را مشاهده مي كنيم ادب و بزرگواري را در اوج خود مي بينيم. آري او دو پسر خود را در ركاب برادر، فداي اسلام كرد، ولي نه تنها در موقع انتقال جنازه فرزندانش از خيمه بيرون نيامد، بلكه از كربلا تا كوفه و از كوفه تا شام يك بار هم كلمه اي درباره فرزندانش بر زبان نراند و هميشه ياد و نام سالار شهيدان را گرامي مي داشت و از اين طريق درس ادب و بزرگواري مي آموخت.

ظلم ستيزي

امام حسين عليه السلام با قيام خود در برابر يزيديان، به انسان ها درس ظلم ستيزي و عدم سكوت و تسليم در برابر زورمندان و ستمگران دادند و به آنها آموختند اگر قادر به كوتاه كردن دست ستمگران نيستند، دست كم سكوت نكنند و از طريق افشاگري به رسوا كردن طاغوت ها بپردازند. لذا آن حضرت به محض اين كه خبردار شدند كه يزيد به عنوان خليفه مسلمانان زمام امور جامعه اسلامي را در دست گرفته است شروع به مخالفت با او كردند و سپس با هدف هدايت مردم به افشاي يزيد پرداختند. از جمله مي فرمودند: «يزيد مرد فاسقي است. شراب مي نوشد، انسان هاي بي گناه را به قتل مي رساند و به صورت علني مرتكب فسق و فجور مي شود».

دلاوري

امام حسين عليه السلام در راه هدفي كه داشت از هيچ پيشامدي بيم به دل راه نداد هيچ مانعي او را از پيكار با دشمنان مأيوس نساخت. در نبرد با نيروهاي نظامي يزيد چون شير خروشيد. نقل كرده اند كه در روز عاشورا هر لحظه بيش از پيش چهره مباركش برافروخته تر مي شد و با تمام وجود به مبارزه مي پرداخت و در ضمن رجزهايي كه مي خواند به دشمن اعلام مي كرد: «هرگز سر تسليم در برابر خواسته هاي شما فرود نمي آورم و به خدا قسم با شما دست بيعت نخواهم داد و هرگز از جنگ با شما نمي گريزم». تا لحظه اي كه جان در بدن داشت كسي را ياراي نزديك شدن به خيمه هاي او نبود. وقتي با دلاوري و يك تنه به لشكريان يزيد حمله مي كرد، انبوهي از افرادِ تا دندان مسلح از ترس پا به فرار مي گذاشتند.

درس امام شناسي

حضرت امام حسين عليه السلام خطاب به مردم كوفه مي نويسد: «به جانم سوگند، امام و پيشواي مردم كسي است كه بر اساس قرآن حكم كند و به قسط قيام كند و از دين حق پيروي نمايد و در راه خدا، خويشتن دار باشد». آن حضرت با اين پيام به رهبريِ طاغوت هايي كه بر خلاف قرآن و حق و عدالت رفتار مي كنند و همواره اسير خواهش هاي نفساني خود هستند خط بطلان كشيدند و به جهانيان اعلام كردند كه هرگز حاضر به قبول چنين پيشواياني نشوند؛ چرا كه آنها مردم را به سوي گم راهي مي كشانند و از خير دنيا و آخرت محروم مي سازند.

حفظ مقدسات اسلامي

در ماجراي عاشورا گرچه تمام رفتارهاي امام حسين عليه السلام و ياران غيورش با هدف حفظ اساس دين و احكام الهي تحقق پيدا مي كرد، امّا در عين حال تك تك موضع گيري هاي آن حضرت و همراهانشان بر اهميّت موضوع يا حكم خاصي را تأكيد مي كرد كه مي تواند براي پيروان امام حسين عليه السلام بسيار آموزنده باشد؛ به عنوان مثال از آن جا كه در فرهنگ اسلامي مكه و بيت اللّه الحرام از احترام و منزلت بسيار والايي برخوردار است، وقتي امام حسين عليه السلام احساس مي كنند كه ماموران مخفي يزيد ممكن است او را در كنار خانه خدا ترور كنند و بدين وسيله قداست حَرَم الهي شكسته شود، فورا از مكه خارج مي شوند و مي فرمايند: «به خدا سوگند، اگر در خارج از مكه كشته شوم خيلي بهتر از آن است كه در داخل مكه در كنار كعبه كشته شوم». امام خميني رحمه الله در اين باره مي فرمايند: «سيدالشهدا در مكه نماند كه مبادا به ساحت قدسي مكه جسارت بشود».

درس حفظ عفاف و پاسداري از حجاب

از درس هاي مهمّ عاشورا پاسداري از حجاب است كه براي بانوان جامعه اسلامي بسيار آموزنده و در عين حال هشداردهنده است. وقتي در عصر عاشورا لشكريان بي شرم يزيد خيمه ها را آتش زدند و از غارت لباس هاي خانواده شهدا و حرم اهل بيت عليهم السلام نيز چشم پوشي نكردند، بُعد ديگري از رسالت زنان قهرمان كربلا، يعني حفظ عفاف و حجاب نمود بيشتري پيدا كرد. بانوان هريك به گونه اي در اين باره به انجام وظيفه مي پرداختند. نقل مي كنند وقتي كه مردم گرد آمده بود كه اسراي اهل بيت را تماشا كنند، ام كلثوم خطاب به آنها فرمود: «اي مردم! آيا شرم نمي كنيد براي تماشاي اهل بيت پيامبر صلي الله عليه و آله وسلم كه پوشش مناسبي ندارند جمع شده ايد؟» حضرت زينب عليهاالسلام در كاخ يزيد خطاب به او مي فرمايند: «يَابنَ الطُلَقاءِ، آيا اين كار تو كه زنان و كنيزانت را در جاي امن و دور از چشم مردم قرار داده اي و دختران رسول خدا صلي الله عليه و آله وسلم را با پوشش نامناسب در شهرها مي گرداني، كه همه به آن ها نگاه كنند عادلانه است؟!»

درس توحيد

در يك كلام حادثه كربلا كتابي سرشار از معارف اسلامي، و اصلي ترين درس آن درس توحيد است. در رفتار سيدالشهدا و ياران بزرگوارش توحيد عملي به زيبايي تمام جلوه گر شده است. آنان اثبات كردند كه اگر امر بين رضاي خداوند و رضاي غير خدا داير شود، به آساني از هرچه غير خداست چشم مي پوشند و در سايه رضاي او قرار مي گيرند. اين است درس جاويد تاريخ عاشورا براي همه موحدان عالم.

                                                                           منبع : پايگاه اطلاع رساني حوزه